Dotknął Cię ból szyi? Zastanawiasz się co jest jego przyczyną i jak sobie z nim poradzić? Pomyśl, co na przełomie kilku ostatnich dni mogło go spowodować. Zła pozycja podczas snu, siedzący tryb pracy oraz stres to jedne z najczęstszych, aczkolwiek nie jedynych przyczyn bóli okolicy odcinka szyjnego kręgosłupa. Analiza stylu życia oraz możliwych czynników ryzyka pomogą zapobiec pogłębieniu się stanów patologicznych, a wizyta u fizjoterapeuty zapewni złagodzenie bólu i uświadomi Cię co jest przyczyną dolegliwości i jak im zapobiegać.
Szyja jest bardzo złożoną strukturą anatomiczną, a mnogość funkcji jakie pełni powoduje, iż spełnia ona kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Na złożoność szyi składa się jej skomplikowana budowa: tkanki twarde (kręgi, krążki międzykręgowe, powierzchnie stawowe) oraz tkanki miękkie (mięśnie, więzadła, powięzi, struktury układu krwionośnego i nerwowego). W szyi zlokalizowany jest także cały układ głosotwórczy, tarczyca – gruczoł odgrywający ważną funkcje hormonalną, górny odcinek przewodu pokarmowego oraz środkowy odcinek układu oddechowego. Dodatkowo szyja jest miejscem połączenia głowy, niższych partii kręgosłupa oraz obręczy barkowej. Funkcje szyi, takie jak utrzymanie pionowej pozycji głowy, możliwość ruchu w wielu kierunkach oraz przenoszenie sił na niższe partie kręgosłupa odgrywają ważną rolę w mobilności całego kręgosłupa. Ból szyi jest zatem sygnałem informującym nas, iż w odcinku szyjnym lub w strukturach sąsiadujących dzieje się coś złego. Na pocieszenie warto dodać, że nawet częste, nawracające bóle w tym obszarze nie muszą być objawem ciężkiej dyskopatii.
Ból szyi – poznaj przyczyny!
Źle dziać się może z wielu powodów, ponieważ przyczyną dolegliwości ze strony szyi mogą być naciągnięte, przeciążone lub przykurczone mięśnie, nacisk krążka międzykręgowego (dysku) na nerwy przebiegające w szyi jak i ocieranie się o siebie elementów kostnych kręgów szyjnych. Za powstanie tego typu zjawisk odpowiedzialne mogą być:
- nieprawidłowe lub nadmierne napięcie mięśni wynikające ze stresu czy długotrwałego trzymania głowy w jednej pozycji lub w ułożeniu powodującym dyskomfort, np. spanie na niewygodnej lub niedopasowanej poduszce, praca przy komputerze
- nawykowe przechylanie głowy w jedną stronę i utrzymywanie jej w takiej pozycji przez dłuższy czas – wówczas pojawia się ból jednostronny szyi
- stany zwyrodnieniowe w kręgosłupie szyjnym lub w innych odcinkach osi ciała
- urazy w obrębie kręgosłupa szyjnego – mogą powstać w wyniku upadku lub gwałtownego ruchu głowy podczas wypadku samochodowego
- brak ruchu, niedostateczna aktywność fizyczna lub – przeciwnie – przeciążenie wysiłkowe
- stany zapalne w obrębie tkanek miękkich lub twardych szyi, gardła, krtani, jamy ustnej lub ucha, spowodowane zakażeniem, chorobą autoimmunologiczną (np. reumatoidalne zapalenie stawów)
- przewianie lub przebywanie w przeciągu – najczęściej pojawia się wtedy ból szyi po prawej lub po lewej stronie
- choroby tarczycy powodujące przerost tego gruczołu
- neuralgia nerwu trójdzielnego twarzy
- nowotwór
Ból szyi – diagnostyka i leczenie
Jeśli myślisz że w celu likwidacji bólu wystarczy połknąć tabletkę lub posmarować bolesną okolicę kremem bądź żelem łagodzącym dolegliwości to jesteś w błędzie. Leczenie bólu szyi jest złożoną czynnością, polegającą na postawieniu dokładnej diagnozy, poznaniu przyczyn i charakterystyki bólu oraz zaplanowaniu odpowiedniej terapii. Inaczej bowiem leczy się ból spowodowany zwyrodnieniem kręgosłupa szyjnego, a inaczej dolegliwości wywołane stanem zapalnym tkanek miękkich w rejonie szyi. W diagnozowaniu każdego bólu szyi, którego przyczyna nie jest oczywista, powinni uczestniczyć specjaliści z różnych dziedzin medycyny, m.in. fizjoterapii, ortopedii, neurologii, laryngologii, stomatologii czy onkologii. W diagnozowaniu bólów szyi pod uwagę bierze się:
- czas trwania dolegliwości – jeśli ból trwa ponad 2 tygodnie traktowany jest jak przewlekły, a więc jak stan patologiczny, wpływający niszcząco na siły witalne i tkanki; przykładem może być ból spowodowany przez przewlekłe bóle migrenowe
- charakter bólu i towarzyszące mu objawy – dolegliwości mogą być zlokalizowane w jednym miejscu lub promieniować do innych tkanek, np. ból szyi promieniujący do obręczy barkowej w połączeniu z szumami usznymi i zawrotami i bólami głowy może sugerować zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie szyjnym i ucisk na nerwy rdzeniowe lub obwodowe
- natężenie bólu i stałość lub zmienność tego parametru w zależności od warunków zewnętrznych – ból szyi może bowiem łagodnieć lub nasilać się (tak dzieje się w bólach szyi pochodzenia kręgosłupowego podczas zmiany pozycji ciała lub głowy)
Dobra diagnoza to połowa drogi do sukcesu w leczeniu bólu szyi. Dzięki właściwemu rozpoznaniu przyczyny, nawet bardzo silne dolegliwości można szybko załagodzić prostymi metodami, np. likwidując nawyk pochylania głowy, wykonując odpowiednie ćwiczenia, poddając się masażowi o działaniu rozgrzewającym i rozluźniającym. Bywa też odwrotnie: ból o słabym natężeniu, ale pojawiający się często wymaga stosowania terapii manualnej.
Ból szyi – profilaktyka
Lepiej zapobiegać bólom szyi niż je leczyć. Zacznij od teraz:
- przyjrzyj się sobie: jak siedzisz przed komputerem i w jakiej pozycji się relaksujesz; rób przerwy w pracy, podczas których wykonasz kilka ćwiczeń gimnastycznych
- przeanalizuj, jakie masz nawyki, które mogłyby obciążać kręgosłup szyjny i wyeliminuj je
- kładź się na poduszce, która wypełnia całą przestrzeń między barkiem a uchem w pozycji na boku. W pozycji na plecach powinna być tak dobrana, aby głowa nie leżała w wyproście, ani w zgięciu – tj. neutralnie
- unikaj przeciągów
- wykonuj regularnie laboratoryjne badania krwi i moczu, aby w porę wychwycić ewentualne niepokojące symptomy chorób zakaźnych, które mogą powodować ból szyi i karku
- jeśli pojawią się pierwsze bóle szyi, a ty znasz ich przyczynę, nie czekaj, aż dolegliwości się pogłębią, ale zawczasu usuń powody doznań bólowych i skorzystaj z rozluźniających zabiegów terapii manualnej oraz innych metod z zakresu fizjoterapii, które można stosować do leczenia bólów szyi
Z wiekiem dolegliwości ze strony szyi mogą się nasilać i pojawiać się częściej. Mogą, ale nie muszą – czy tak się stanie, zależy tylko od Ciebie. Rusz głową – póki możesz to zrobić bezboleśnie – i pomyśl, co dobrego możesz dziś zrobić dla przyszłości zdrowotnej własnej szyi.